2. Inclusieve samenleving: Iedereen doet mee!

Samen met onze partners streven we ernaar, dat zo veel mogelijk Apeldoorners actief meedoen in de samenleving en hun plek op de arbeidsmarkt vinden. Wij ondersteunen waar nodig bij het vinden van werk, verkleinen de afstand tot werk door onder andere scholing of zorgen dat mensen een activiteit krijgen waardoor zij volwaardig in de samenleving kunnen meedoen.  

We werken met de participatieladder waarop het huidige participatieniveau van de inwoner en het verwachte niveau over een jaar wordt weergegeven. Mensen die naar (deeltijd) werk kunnen, hebben de perspectieftrede 5 of 6. Dat is de primaire doelgroep van Werkleerbedrijf Lucrato. Naast het bieden van dienstverbanden aan SW-medewerkers en medewerkers Beschut Werk, richt Lucrato zich ook op het toeleiden van werkzoekenden naar kans-beroepen door de samenwerking met ondernemers en het onderwijs aan te gaan. We verfijnen samen met Lucrato de aanpak voor mensen die ‘van werk naar werk’ ondersteuning nodig hebben.

Eind 2026 hebben we van 90% van de inwoners, met een Participatiewet-uitkering en een perspectieftrede 3 t/m 6, een plan van aanpak. De informatie is niet ouder dan een jaar. Inwoners nemen deel aan een passende activiteit gericht op doorstroom naar participatie, een traject op weg naar werk, scholing of een combinatie hiervan. We vergroten de kansen van inwoners om de aansluiting met de arbeidsmarkt te maken. Dit doen we onder meer met het programma Apeldoorn Werkt Mee. En waar mogelijk wordt scholing ingezet.  

Eind 2026 hebben nieuwkomers een plan van aanpak (Toekomstplan) met het doel om zo snel mogelijk mee te doen of aan het werk te gaan. We zorgen dat de randvoorwaarden op orde zijn om dit te bereiken. Nieuwkomers volgen een Inburgeringstraject. Met de komst van de Wet Inburgering (2022) is het mogelijk om het inburgeringstraject met een duale route (participatie/werk) te ondersteunen. Het blijft de verantwoordelijkheid van nieuwkomers om binnen de termijn van drie jaar te voldoen aan de inburgeringsplicht.

We stimuleren inwoners om zoveel mogelijk hun eigen inkomen te verdienen. We geven financiële ondersteuning aan die inwoners voor wie dat (tijdelijk) niet lukt. Daarnaast zien we, dat ook mensen met een baan soms niet meer uitkomen met hun geld. Dit komt door de gestegen kosten van het basislevensonderhoud. Via het Actieplan Armoede Apeldoorn ondersteunen we inwoners met een laag inkomen zodat meer mensen uitkomen met hun inkomen.

Bestaande regelingen zijn voor meer mensen beschikbaar gesteld. Dit heeft direct positieve gevolgen voor inwoners. We helpen zo ook de ‘werkende armen’ en maken brede welvaart mogelijk voor een nieuwe groep inwoners.

De doelgroep die een beroep kan doen op ondersteuning, is met het actieplan Armoede fors uitgebreid. We bereiken een doelgroep van 20.000 inwoners, die daarmee hun bestaanszekerheid zien toenemen. Meer huishoudens krijgen toegang tot minimaregelingen, namelijk alle huishoudens met een inkomen tot 130%. Dit was een inkomen tot 120%. We kunnen daarnaast op basis van individueel maatwerk ondersteuning bieden aan inwoners met een inkomen hoger dan 130%. Ook geven we extra energietoeslag, verruimen we de bestedingsmogelijkheden van de Stadspas en bouwen we met onze netwerkpartners zoals woningbouwcorporaties en het onderwijs aan een samenleving waarin iedereen mee kan doen.

In onze dienstverlening gaan wij in de gesprekken die wij met onze inwoners voeren over het recht op een uitkering uit van vertrouwen en een minimale uitvraag aan bewijsstukken. Dat blijven we doen, waardoor minimaal 60% van de inwoners na dat gesprek binnen twee werkdagen de schriftelijke bevestiging heeft over het recht op de uitkering. In veel gevallen krijgen mensen tijdens het gesprek al een mondelinge toelichting op het recht. Niet iedere aanvraag kunnen we op deze manier behandelen, omdat soms aanvullende informatie nodig is en het langer duurt om een besluit te nemen over de uitkeringsaanvraag.   

De Stadspas Apeldoorn is een belangrijk middel om de participatie van inwoners met een laag inkomen te vergroten. Dit geldt voor zowel volwassenen als kinderen. De Stadspas wordt ook verstrekt als mantelzorgwaardering aan mantelzorgers en het eindejaarsgeschenk voor medewerkers van de gemeente Apeldoorn wordt in de vorm van de Stadspas verstrekt.
In 2023 is een tevredenheidsonderzoek onder de gebruikers gehouden, waaruit bleek dat men gemiddeld genomen tevreden is met de Stadspas (75%), maar dat er ook behoefte is aan verbreding van het aanbod. Het college heeft in 2023 besloten om het aantal aanbieders waar de Stadspas ingeleverd kan worden uit te breiden in zowel de stad Apeldoorn als in de omliggende dorpen.
In 2024 wordt opnieuw een tevredenheidsonderzoek gehouden onder de gebruikers om te zien of de waardering is toegenomen. De uitkomsten van dit onderzoek kunnen eventueel tot wijzigingen leiden.

Met ruim tien armoedeaanpakkers, gaan we sinds deze zomer wijken en buurten in. Deze gesprekken leveren ons informatie op waarmee wij onze dienstverleningen verbeteren. Ook bieden we hulp aan inwoners als uit de gesprekken blijkt dat zij die nodig hebben. Zo vullen de armoedeaanpakkers bijvoorbeeld samen met inwoners via het internet 'bereken uw recht' in. Daarnaast geven onze armoedeaanpakkers adviezen en voorlichting hoe inwoners armoede kunnen aan te pakken. Dit doen zij onder andere door te wijzen op de vele regelingen die we hebben om armoede te beperken en mee te doen in de Apeldoornse samenleving. Ook leggen de armoedeaanpakkers verbindingen met de verschillende partners in onze gemeente zodat inwoners makkelijk de weg naar hun dienstverlening kunnen vinden. Hiermee kunnen problemen vroegtijdig onderkend worden en kan een passende  oplossing hiervoor worden geboden.

Het hebben van problematische schulden heeft grote impact op het leven en heeft gezondheidsproblemen tot gevolg. Ook zien mensen minder mogelijkheden om weer regie te pakken op alle leefgebieden en leven ze bij de dag. De gemeente is wettelijk verplicht schuldhulpverlening te bieden. Deze hulp is vaak een eerste stap naar een gezonder leven en het terugkrijgen van eigen regie en financiële zelfredzaamheid. Onze inspanningen zijn erop gericht problematische schulden te voorkomen door vroegsignalering en preventie, met bijzondere aandacht voor jongeren en jongvolwassenen. We bieden ook schuldhulpverlening aan ondernemers.

In 2026 is de vroegsignalering zo effectief dat meer dan 95% van de gemelde inwoners minder dan drie keer terugkeert in de meldingen.
Vroegsignalering (het meerdere keren niet kunnen betalen van vaste lasten als energie, huur of hypotheek) is vaak een eerste indicatie dat er grotere problemen zijn of op komst zijn, veelal op meerdere leefgebieden. We gaan met onze partners in de vroegsignalering in gesprek. Met de inwoner (of ondernemer) wordt vaak met lichtere ondersteuning stabiliteit en zelfredzaamheid bereikt. Vroegsignalering is daarmee een van de meest effectieve instrumenten.

Het Jongerenloket richt zich op het begeleiden van jongeren die schulden hebben en daardoor niet optimaal kunnen deelnemen aan de maatschappij. Wij maken samen met de jongere een plan, waarbij het krijgen van een stabiele situatie, studie en een startkwalificatie voorop staan. Ook hier geldt dat vroegsignalering van groot belang is, bijvoorbeeld omdat schooluitval vaak samen gaat met financiële problemen. De stevige verbinding tussen schooluitval en het hebben van financiële problemen wordt in 2023 verder uitgewerkt.

Problematische schulden ontnemen mensen perspectief en daarmee het uitzicht op bestaanszekerheid en volwaardige deelname aan de maatschappij. Om die basis te realiseren staan duurzame oplossingen centraal in het traject. Hierbij kijken we niet alleen naar de schuld, maar ook naar andere problemen waarmee een inwoner te maken kan hebben. Met deze integrale aanpak krijgen inwoners stap voor stap meer grip op hun eigen leven terug. En door inwoners daarin zelf een actieve rol te laten vervullen, wordt de (financiële) zelfredzaamheid vergroot. Ook wordt voorkomen dat er (opnieuw) schulden ontstaan door preventie en nazorg.

De werkgelegenheid groeit het meest in de zorg, techniek, vrijetijdssector en transport & logistiek. We hebben op dit moment te maken met een krappe arbeidsmarkt in veel sectoren. Samen met lokale en regionale partners werken we aan een duurzame toekomst in het perspectief van de brede welvaart.

Apeldoorn is als centrumgemeente een belangrijke partner binnen de arbeidsmarktregio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe (Factor Werk) en de regio Stedendriehoek. Het werkprogramma FactorWerk kent drie inhoudelijke programmalijnen: van werk naar werk, van uitkering naar werk en van onderwijs naar werk. Hiermee wordt regionaal ingezet op zoveel mogelijk mensen deel te laten nemen en de regionale economie te versterken.

De samenwerking met de regio Stedendriehoek wordt versterkt, onder andere door aan te sluiten op de Uitvoeringsagenda 2023-2030. Daarnaast leveren we een actieve bijdrage aan de Human Capital Agenda.

Iemand die laaggeletterd is kan problemen hebben met lezen, schrijven, rekenen of digitale vaardigheden. Het niet beheersen hiervan heeft ingrijpende gevolgen in een steeds meer gedigitaliseerde samenleving. In de hulp die we bieden pakken we deze problemen aan. Om de doorlopende ontwikkeling van basisvaardigheden te borgen, is de integrale samenwerking cruciaal met partijen die in alle levensfasen een rol spelen. Samen leveren we een bijdrage aan het (preventief) voorkomen van achterstanden bij onze inwoners.

We richten ons met de Wet Educatie Beroepsonderwijs (Web) op het voorkomen en verminderen van lage basisvaardigheden (b.v. lezen, schrijven, digitale vaardigheden) bij inwoners vanaf 18 jaar. De gevolgen van lage basisvaardigheden werken op veel levensdomeinen door. Daarom zijn alle activiteiten die we (laten) uitvoeren gekoppeld aan een of meerdere thema’s: participatie en werk, onderwijs, ouderbetrokkenheid, financiële zelfredzaamheid en gezondheid.