Grondbeleid

Wat zijn wij verplicht te regelen in deze paragraaf?
Het grondbeleid is een vast onderdeel van de begroting- en verantwoordingscyclus van de gemeente. De paragraaf grondbeleid is een vast onderdeel van de MPB (vooruitblik) en de jaarrekening (terugblik) op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). De paragraaf grondbeleid bevat tenminste:

a. de visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen in de gemeentelijke meerjarenbegroting;
b. een aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert;
c. een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie;
d. een onderbouwing van de geraamde winstneming;
e. beleidsuitgangspunten over reserves voor grondexploitatie in relatie tot de risico’s die daaraan verbonden zijn.

Ad a + b - Nota Grond- en vastgoedbeleid en de Werkwijzer Strategische aankopen
De gemeente Apeldoorn heeft haar visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen in de gemeentelijke meerjarenbegroting vastgelegd in de nota Grond- en vastgoedbeleid (die overigens geen wettelijke verplichting is) die in september 2021 door uw raad is vastgesteld.

Grondbeleid is de manier waarop de gemeente Apeldoorn zich beweegt op de grondmarkt. Van het geheel overlaten aan marktpartijen (passief) tot actief verwerven van gronden en opstallen en het transformeren hiervan tot bouwrijpe percelen (actief). Omdat ontwikkelingen verschillende uitgangspunten en oorzaken hebben kan hier niet op een algemene wijze op gestuurd worden. Voor het bereiken van de gemeentelijke inhoudelijke programmatische doelstellingen is er daarom gekozen voor een situationeel grondbeleid.

Het grond- en vastgoedbeleid is een hulpmiddel om doelen op andere terreinen te verwezenlijken. In dit kader is het breder kijken naar het grond- en vastgoedbeleid een logische stap. Hierbij wordt dan ook nadrukkelijk gekeken op welke manier het grond- en vastgoedbedrijf ondersteunend kan zijn bij de uitvoering van de visies en de verkenning naar de ruimtelijke maar ook maatschappelijke ontwikkeling van Apeldoorn.

In de Nota Grond- en Vastgoedbeleid is de gereedschapskist voor het grondbeleid verder uitgewerkt, waarin het situationeel grondbeleid het uitgangspunt is. In deze nota onderscheiden we twee hoofddoelen voor grondbeleid. Enerzijds willen we met grondbeleid sturen op de realisatie van gewenste ontwikkelingen, zodat we een gewenste maatschappelijke impact in Apeldoorn kunnen realiseren. Anderzijds willen we inzichten geven in de impact van ruimtelijke ontwikkelingen. Hierbij streven we naar een zo goed mogelijk integraal resultaat. Een optimale mix van maatschappelijk en financieel rendement. Om deze doelen te bereiken is de rolkeuze van de gemeente afhankelijk van de situatie. We maken hierin onderscheid in regierollen en productierollen. Welke rol we kiezen wordt bepaald met een afwegingsmodel, de voorkeursrol is hierbij afhankelijk van de urgentie, potentie en positie van een project.

Naast de noodzakelijke aankopen vanuit een voorgenomen gebiedsontwikkeling, zijn er ook nog andere situaties denkbaar waarin een aankoop door de gemeente van grond en/of opstal de gewenste strategie is. Dit zijn bijvoorbeeld aankopen om vraagstukken als ondermijning op te lossen of te voorkomen en aankopen die kunnen bijdragen tot de vermindering van de stikstofproblematiek voor ruimtelijke opgaven. In dat kader heeft de gemeenteraad de “Werkwijzer Strategische Verwervingen” op 6 april 2023 vastgesteld. In deze notitie worden praktische handvatten aan de raad gegeven voor betrokkenheid bij, en interne controle op strategische aankopen. De strategische aankopen worden onderverdeeld in drie categorieën:

·       Aankopen vooruitlopend op een ontwikkeling;
·       Aankopen ten behoeve van het stikstofvraagstuk;
·       Aankopen om (maatschappelijke) vraagstukken te voorkomen of op te lossen.

Voor elk van deze categorieën bevat de werkwijzer spelregels over de dekking en verantwoording van strategische aankopen, over de besluitvorming en het mandaat en over de financiële risico’s.

Ad c+d – Meerjaren Perspectief Grondexploitaties 2023
In aanvulling op de paragrafen grondbeleid in de begroting en jaarrekening kent de gemeente Apeldoorn een meerjarenperspectief grondexploitaties (MPG). Het MPG geeft informatie over de actuele voortgang van de grondexploitaties. In het MPG wordt teruggekeken op het afgelopen jaar en vooruitgekeken naar de komende jaren. De te verwachten ontwikkelingen worden financieel vertaald. Ook wordt een inschatting gemaakt van de risico’s. Kortheidshalve wordt naar het MPG 2023 verwezen dat in de gemeenteraad van 11 mei 2023 is vastgesteld.

Ad e – Kadernota reserves en voorzieningen 2023

Bij raadsbesluit van 11 mei 2023 is de Kadernota Reserves en Voorzieningen 2023 geamendeerd vastgesteld. In relatie tot het Grondbedrijf is hierover het volgende besloten:

1.     In te stemmen met het voorstel tot opheffen van de Algemene Reserve Grondbedrijf, wat betekent dat de gevolgen voor de ARG die voortkwamen uit het MPG 2023 en de jaarrekening 2022 nog werden verwerkt, waarna het bedrag uit de ARG is overgeheveld naar de Algemene Reserve (AR);
2.     de methodiek van risicobeheersing grondexploitatie aan te houden;
3.     de risico’s van grondexploitatie mee te nemen als één geheel in de toprisico’s van de gemeente, zodat het transparant een plek krijgt binnen het geheel van onze risicobeheersing;
4.     de weerstandsratio voor de grondexploitaties vast te stellen op 1,7 (voor het Grondbedrijf was deze 1,0);
5.     Het benodigde weerstandsvermogen voor de risico’s voor grondexploitatie mee te nemen in het totale weerstandsvermogen (en weerstandsratio) van de gemeente.

Wat willen wij regelen in deze paragraaf?
De paragraaf is geen middel om ‘nieuw beleid’ vast te stellen. Nieuw beleid wordt via de lijn College ter bespreking naar u als Raad gebracht. Deze paragraaf is een middel om:

·         actuele onderwerpen terug te laten komen en nader uit te werken;
·         toekomstige ontwikkelingen waar grondbeleid een relatie mee heeft, te agenderen.