De gemeente Apeldoorn heeft veel geïnvesteerd in kapitaalgoederen (assets) in de vorm van wegen, groen, riolering, openbare verlichting, speelvoorzieningen en andere technische infra. In deze paragraaf treft u een overzicht van onze assets aan, met uitzondering van het gemeentelijk vastgoed. Dit wordt in de paragraaf vastgoed verder behandeld.  

Het beheer van de kapitaalgoederen is van groot belang voor het zo goed mogelijk functioneren van de gemeente op vele terreinen. In deze paragraaf willen we inzicht geven op welke wijze het beheer van de gemeentelijke kapitaalgoederen wordt geborgd.

Voor het beheer van onze openbare ruimte is het Strategisch Assetmanagement Plan (SAMP) leidend. Hierin zijn onder meer de huidige kwaliteit van de assets, de ontwikkelingen op functioneel en technisch vlak en de ambities die we met de assets hebben uitgewerkt. Kerngedachte is dat we met vervanging van assets meer integraal en gebiedsgericht werken en met het beheer expliciet bijdragen aan de doelstellingen van gemeente Apeldoorn.

Openbare ruimte
De openbare ruimte is de plek waar alles letterlijk en figuurlijk samen komt; het is de plek waar mensen elkaar ontmoeten, naar hun werk gaan, spelen, sporten en ontspannen. Het is ook de plek waar ambities rondom bijvoorbeeld klimaatadaptatie, biodiversiteit, inclusiviteit en circulariteit worden gerealiseerd.

De openbare ruimte vervult daarmee een belangrijke rol in onze Brede Welvaart. Via onze assets in de openbare ruimte sturen we op de leefkwaliteit voor mens en dier. Die assets moeten allereerst functioneel en veilig zijn. In totaliteit beheren we de volgende assets, met een totale waarde van 2 miljard euro.
Apeldoorn is na de oorlog snel gegroeid, grote delen van de openbare ruimte zijn verouderd en komende jaren aan vervanging toe.

Een belangrijke asset zijn de wegen. De opgave voor wegen neemt komende 15 jaar met een factor 3 tot 4 toe. De extra investeringsmiddelen hiervoor (tot 2027) zijn inmiddels in de MPB opgenomen. In deze MPB vragen wij u deze middelen te continueren na 2027.

Strategisch assetmanagementplan (SAMP)
In het SAMP zijn vijf doelen benoemd waar we komende jaren aan werken:
Onze openbare ruimte …
1. biedt een aantrekkelijke, schone, hele en veilige basis voor alle functies (basis op orde)
2. stimuleert bewegen en ontmoeten
3. draagt bij aan klimaatadaptatie
4. draagt bij aan biodiversiteit
5. ondersteunt inclusiviteit
… en levert daarmee een bijdrage aan de brede welvaart van Apeldoorn.

Daarnaast werken we aan een meer integrale en gebiedsgerichte manier van werken. Niet de techniek van de assets is leidend, maar de meerwaarde die onze werkzaamheden hebben voor de doelstellingen en ambities van Apeldoorn.  Dat zien we bijvoorbeeld terug als we (delen van) de openbare ruimte vervangen, die krijgt dan een upgrade naar de eisen en wensen van deze tijd. We koppelen hemelwater af, verbeteren de verkeersveiligheid en toegankelijkheid, vergroenen en geven inwoners inspraak in de inrichting van hun leefomgeving.

Om dit aantoonbaar en transparant te kunnen doen implementeren we assetmanagement.
In het SAMP zijn 2 kwaliteitsnormen opgenomen voor de openbare ruimte:

1. Kwaliteitsnorm voor het dagelijks onderhoud (schoon)
   Gemiddeld een basiskwaliteit (CROW beeldsystematiek)
   Dit gaat om werkzaamheden zoals maaien, vegen en klein onderhoud. De mate waarin we onze openbare ruimte netjes en verzorgd is, heeft gemiddeld een basiskwaliteit. Op drukke plekken een iets hogere kwaliteit en op plekken waar dat kan iets lager. Deze werkzaamheden worden betaald uit exploitatiemiddelen.
2. Kwaliteitsnorm voor de technische kwaliteit (functioneren)

Gemiddeld 80% heeft minimaal een redelijke kwaliteit (NEN2767)
Dit gaat over vervanging en groot onderhoud, daarmee zorgen we dat onze openbare ruimte nu en in de toekomst goed blijft functioneren en we geen onoverkomelijke achterstanden oplopen. In de regel worden de kosten van deze werkzaamheden geactiveerd.

Overige relevante beleidsdocumenten voor onderhoud kapitaalgoederen:

• Gemeentelijk water en rioleringsplan 2022-2026
• Agenda klimaatadaptatie en natuur 2024-2027
• Verkeersvisie (2016)
• Parkeervisie (2019)
• Omgevingsvisie

Stand van zaken
In het SAMP zijn middelen aangevraagd om te kunnen werken aan de 5 beheerdoelen. Naast de genoemde investeringsmiddelen, gaat het ook over exploitatie.

Voldoende goed gekwalificeerd personeel vinden om beheerdoelen te halen blijft een aandachtspunt en risico. Dat is onder meer het geval bij projecten voor vervanging en groot onderhoud. We zien dat afgelopen jaren de uitgaven zijn achtergebleven ten opzichte van de middelen. Doelstelling hiervoor is maximaal 5M€ overlopen in 2027 (projecten duren soms langer dan één jaar, dus enige overloop is onvermijdelijk).

De twee meest kapitaalintensieve assets zijn wegen en riolering:

• In 2023 is de tweejaarlijkse inspectie wegen uitgevoerd, de resultaten zijn op het moment van schrijven nog niet beschikbaar. In de jaarrekening komen wij hierop terug.
• Een andere grote en kostbare assetgroep zijn de riolen. Deze zijn in relatief goede conditie. Door de goede draagkrachtige bodem in Apeldoorn gaan riolen erg lang mee en verwachten we pas vanaf 2060 een piek in de vervangingsopgave.

Inmiddels komt de energie- en warmtetransitie op stoom. Veel is nog onzeker, maar de kans is aanwezig dat we op meerdere plekken warmtenetten krijgen. Dat is een ingrijpende opgave. De ondergrondse ruimte is beperkt en we hebben daarin ook andere doelstellingen (zoals water of wortelruimte voor bomen). Ook lijkt het logisch om vervanging van de openbare ruimte te combineren met de aanleg van een warmtenet. Komende jaren gaan we aan de slag met een langjarige breed afgestemde programmering.

Klimaatverandering heeft invloed op onze assets. Hitte, droogte, hevige buien, invasieve soorten en plagen zijn onvoorspelbaar, maar komen in toenemende mate voor. In onze exploitatie houden we al rekening met deze risico’s. In de klimaatagenda staat hoe we deze onderwerpen structureel aanpakken.

Wat doen we in 2024
In 2024 gaan we verder met de uitrol van ecologisch beheer. Waar dat kan en past gaan we over een wijze van beheren, waarbij meer en meer diverse soorten planten en dieren kunnen leven. Denk hierbij aan meer bloemrijk grasland (in plaats van gazon) of het minder uitmaaien van bosplantsoenen.
Een greep uit onze projecten:

• Gildelaan – onderhoud asfalt plus verbeteren kruisingen / aansluitingen;
• Beekbergen, diverse straten groot onderhoud / vervanging in combinatie met oplossen wateroverlast;
• Revitalisering De Dreven-noord (afronden), 3 deelgebieden in De Donken (start uitvoering), Rivierenkwartier (uitvoering) verkenning Sprenkelaar en verkenning Kerschoten (in samenhang met warmtenet);
• Vervanging van diverse woonstraten in De Parken, De Maten en Ugchelen;
• Verbeteren groeiplaatsen bestaande bomen. (ca. 600 stuks);
• Het laten samenwerken van 21 intelligente VRI’s in de centrumring waarbij openbaar vervoer, fietsers en voetgangers worden geprioriteerd;
• Alle armaturen die we vervangen, vervangen we door dimbare LED. Komende jaren ligt er extra focus op de hoofdwegen. Naar verwachting zijn rond 2035 alle armaturen vervangen door dimbare LED’s;
• Voor de ca. 20-25 kapitaalintensieve kunstwerken worden voor de komende 10 tot 15 jaar nog geen grote investeringen verwacht.

Ook gaan we verder met de implementatie van assetmanagement in onze organisatie. Onder andere door het aantrekken van assetmanagers.

Onderhoud vastgoed
Wij verwijzen u naar de Paragraaf Vastgoed .